Goede gehoorbescherming beschermt het gehoor tegen schade door lawaai. Maar alleen als die bescherming ook écht goed werkt. Zeker bij gehoorbescherming op maat, zoals otoplastieken, is controle van cruciaal belang.
Slijtage, vuil, vervorming of een slechte pasvorm kunnen ervoor zorgen dat het gehoor ongemerkt onvoldoende beschermd wordt. En dat levert risico’s op, ook al lijkt alles van buitenaf in orde. Het gevaar van schijnveiligheid ligt altijd op de loer.
De demping van een otoplastiek hangt af van de juiste pasvorm en een goed functionerend filter. Als één van die twee niet klopt, kan schadelijk geluid alsnog het binnenoor bereiken. Daarom is regelmatig onderhoud en inspectie geen formaliteit, maar een essentieel onderdeel van veilig werken.
Gehoorbescherming gaat niet oneindig mee. Zelfs maatwerk zoals otoplastieken kan slijten, vervormen of minder goed functioneren door dagelijks gebruik. Daarom is het belangrijk om te weten wanneer vervanging nodig is.
Het moment van vervangen hangt af van verschillende factoren. Denk aan gebruiksintensiteit, type gehoorbescherming, hygiëne en veranderingen in de werkomgeving. Hieronder lees je wanneer vervanging noodzakelijk is of wordt aanbevolen.
Als gehoorbeschermers zichtbaar zijn versleten, vervormd of beschadigd, moeten ze direct worden vervangen. Denk aan gescheurde randen, een dof filter of verlies van flexibiliteit. Bij gehoorbescherming op maat, zoals otoplastieken, kan ook de pasvorm veranderen door gebruik of doordat het oor zelf licht verandert.
Sommige gehoorbeschermers, zoals wegwerpproducten of universele doppen, zijn ontworpen voor beperkt gebruik. Maar ook op maat gemaakte otoplastieken hebben een levensduur. Fabrikanten geven meestal een richtlijn van vier tot vijf jaar, afhankelijk van gebruik en onderhoud.
Als het geluidsniveau of de aard van het werk verandert, moet ook de gehoorbescherming worden geëvalueerd. Een filter dat geschikt was voor 85 dB(A) is mogelijk onvoldoende bij 100 dB(A). In dat geval is een ander type filter of zelfs een andere gehoorbeschermer nodig.
Vervanging is ook nodig als gehoorbeschermers langdurig slecht zijn onderhouden of onvoldoende gereinigd. Op maat gemaakte doppen die bijvoorbeeld nooit schoongemaakt worden, kunnen verstopt raken of hun vorm verliezen.
Wegwerp oorpluggen moeten na ieder gebruik worden vervangen. Hergebruik kan leiden tot verminderde werking en verhoogde kans op infecties.
Niet elke werkplek is even lawaaierig. Daarom verschilt ook de frequentie waarmee gehoorbescherming moet worden getest. Hoe hoger het geluidsniveau, hoe vaker controle nodig is.
Bij otoplastieken is dat extra belangrijk, omdat de werking afhankelijk is van een goede pasvorm én een goed werkend filter. Hoe langer je wacht met testen, hoe groter de kans dat de bescherming ongemerkt minder wordt.
De tabel hieronder geeft een overzicht van de aanbevolen testfrequentie op basis van het gemiddelde geluidsniveau op de werkplek:
Deze richtlijnen zijn bedoeld voor maatwerk gehoorbescherming, zoals otoplastieken. Voor standaard oordoppen en gehoorkappen geldt dat regelmatige vervanging of visuele controle nodig blijft, maar structureel testen is daar meestal niet van toepassing.
Let op: dit zijn algemene aanbevelingen. Werkgevers kunnen op basis van de risico-inventarisatie (RI&E) besluiten om vaker te testen, bijvoorbeeld bij extreem lawaai of als gehoorschade in het verleden al is voorgekomen.
Goede gehoorbescherming begint bij de juiste keuze, maar eindigt daar niet. Regelmatige controle en goed onderhoud zijn essentieel om het gehoor ook op de lange termijn te blijven beschermen. Maar wie is daar eigenlijk verantwoordelijk voor?
Volgens de Arbowet ligt de primaire verantwoordelijkheid bij de werkgever. Die moet zorgen voor een veilige werkomgeving en daar hoort passende gehoorbescherming bij. Maar dat betekent niet dat werknemers geen rol hebben. Integendeel: het is een gedeelde verantwoordelijkheid.
De werkgever is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van geschikte gehoorbescherming. Maar ook voor het uitvoeren van risico-inventarisaties, het plannen van controles en het zorgen voor voorlichting over juist gebruik.
Lees ook: Moet een werkgever gehoorbescherming op maat vergoeden?
Bij gehoorbescherming op maat hoort ook het bijhouden van testmomenten. Zeker bij hogere geluidsniveaus is het belangrijk dat er een systeem is om te zorgen dat doppen tijdig gecontroleerd of vervangen worden.
Werknemers zijn verplicht om de beschikbare gehoorbescherming te gebruiken zoals voorgeschreven. Daarnaast moeten ze zorgvuldig omgaan met het materiaal.
Dat betekent: schoon houden, goed opbergen en tijdig melden als iets niet meer goed werkt of zit. Zeker bij otoplastieken kan een slechte pasvorm grote gevolgen hebben. Het is dus belangrijk dat gebruikers het verschil herkennen tussen een goed werkende beschermer en een versleten exemplaar.
Een controle van gehoorbescherming op maat is meer dan even kijken of het er nog goed uitziet. Zeker bij otoplastieken draait het om pasvorm, functionaliteit en demping. Alleen als al die onderdelen in orde zijn, blijft het gehoor goed beschermd.
Bij een inspectie of test worden de volgende onderdelen gecontroleerd:
De gehoorgang van een persoon kan in de loop van de tijd iets veranderen. Denk aan gewichtsverandering, groei of gewoon slijtage van het materiaal. Daarom is het belangrijk om regelmatig te testen of de otoplastiek nog goed afsluit. Een minimale lekkage kan al zorgen voor een flink verlies aan bescherming.
Er wordt gekeken naar beschadigingen, vervorming, uitdroging of vervuiling. Vooral bij dagelijks gebruik kunnen randen slijten of filters verstopt raken. Ook verkleuring of kleine scheurtjes zijn signalen dat vervanging nodig is.
Bij professionele controles wordt vaak ook de demping gemeten, bijvoorbeeld met een in-ear lektest of een akoestische meting. Daarmee wordt gecontroleerd of het filter nog functioneert zoals bedoeld en of er geen geluidslekken zijn.
Filters kunnen verstopt raken door stof of vuil. Bij inspectie wordt gekeken of het filter nog schoon is en of de juiste dempingswaarde nog van toepassing is op de werksituatie. Soms is het nodig om het filter aan te passen als de omstandigheden zijn veranderd.
Tot slot wordt vaak ook besproken hoe de gehoorbescherming onderhouden moet worden. Denk aan schoonmaakadvies, hoe op te bergen en wanneer contact op te nemen voor een herkeuring.
Artikel door
Seeh is jouw partner in oog- en gehoorbescherming, met meer dan 20 jaar ervaring. Samen met Hans Anders helpen we bedrijven in Nederland en België eenvoudig aan oog- en gehoorbescherming op maat. Met onze oplossingen zorg je ervoor dat je medewerkers altijd veilig en comfortabel kunnen werken.
We begrijpen dat op maat gemaakte oog- en gehoorbescherming complex kan zijn. In deze korte video leggen we uit hoe ons eenvoudige bestelproces werkt.
Artikel door
Seeh is jouw partner in oog- en gehoorbescherming, met meer dan 20 jaar ervaring. Samen met Hans Anders helpen we bedrijven in Nederland en België eenvoudig aan oog- en gehoorbescherming op maat. Met onze oplossingen zorg je ervoor dat je medewerkers altijd veilig en comfortabel kunnen werken.
